Erfelijk verhoogd tryptase
Alsof het nog niet moeilijk genoeg was, is er naast MCAS (mestcel activatie syndroom) en histamine intolerantie, ook een erfelijke aandoening waardoor het lichaam een verhoogd tryptase aanmaak heeft. Hierdoor ervaar je dezelfde klachten als bij MCAS, maar dan mogelijk zonder mestcelactivatie.
Het National Institute of Allergies an Infectious Diseases doet onderzoek naar deze zoals zij noemen ‘biochemische eigenschap’. Men spreekt over erfelijke alfa-tryptasemie (HaT) en over het alfa-tryptasemie syndroom (ATS). De eerste is de biochemische eigenschap, de tweede de persoon met deze eigenschap en de daardoor ontstane klachten.
Wat is erfelijke Alfa-tryptasemie?
Bij erfelijke alfa-tryptasemie hebben mensen met deze eigenschap extra kopieën geërfd van het alfa-tryptase-gen ( TPSAB1 ) en dit leidt tot verhoogde niveaus van het trypase-eiwit dat in het bloed wordt gedetecteerd, of er nu een reactie optreedt of niet. Deze duplicaties worden gedragen op een enkel chromosoom en kunnen van ouder op kind worden geërfd. In sommige gevallen kunnen beide ouders de kopie dragen, zodat een kind vier exemplaren kan hebben. In andere gevallen dragen patiënten feitelijk drie exemplaren van TPSAB1 op een enkel chromosoom. Het lijkt erop dat hoe meer kopieën men erft, hoe hoger het tryptasegehalte in het bloed.
Er is een vermoeden, onderzoeken lopen nog en er is nog veel onduidelijkheid dat misschien wel 7 procent van de algemene bevolkinng deze genvariant heeft. Dit betkent in een land als Nederland bijna een miljoen mensen. Dat is echt heel veel! . Er moeten nog grote onderzoeken van meerdere verschillende etniciteiten worden gedaan, maar men denkt dat etniciteit geen verschil maakt. Omdat dat betekent dat er miljoenen mensen kunnen zijn die meerdere kopieën van het alfa-tryptase-gen dragen, zou het geen verrassing moeten zijn dat sommige mensen meer dan één verklaring voor hun symptomen hebben. Nogmaals, er moet worden benadrukt dat er grote verschillen zijn van persoon tot persoon wat betreft de symptomen die de duplicaties of triplicaties wel of niet veroorzaken.
In onderzoek uit 2021 waarbij een groep mensen met allergische klachten en diverse aandoeningen (MCAS, POTS, PDS, migraine, trage schildklier, EDS, angst/depressie, skelet botafwijkingen of allergie voor bijensteken) en daarnaast een groep mensen met mastocytose genetisch werden onderzocht, zag men dat 18% van de mensen met mastocystose de genetisch variant had, en dit bij de mensen met de verschillende aandoeningen dit 7,5 was. Men associeert het op dit moment meer met mastocytose dan met MCAS. Maar er moet nog meer onderzoek worden gedaan.
Wat is het Alfa Tryptasemie Syndroom (HaT)?
Naast hogere tryptasewaarden in het bloed, rapporteren personen met meer alfa-tryptasekopieën ook meer gedeelde symptomen. Deze symptomen kunnen worden geassocieerd met meerdere orgaansystemen en zijn misschien moeilijk uit te leggen. Deze symptomen kunnen allergie-achtige symptomen omvatten, zoals jeuk, blozen, netelroos en zelfs anafylaxie; gastro-intestinale (GI) symptomen zoals een opgeblazen gevoel, buikpijn, diarree en/of constipatie (vaak gediagnosticeerd als prikkelbare darmsyndroom of PDS), brandend maagzuur, reflux en slikproblemen; bindweefselsymptomen zoals hypermobiele gewrichten en scoliose; cardiale symptomen zoals een snelle of bonzende hartslag of bloeddrukschommelingen soms met flauwvallen; evenals angst, depressie, chronische pijn, paniekaanvallen en andere. Deze patiënten kunnen merken dat anderen in hun familie vergelijkbare of verwante symptomen hebben, aangezien dit een genetisch syndroom is. Anderen hebben misschien weinig of geen symptomen – en zouden alleen de eigenschap hebben en niet het syndroom dat met de eigenschap is geassocieerd. In dergelijke gevallen komt een persoon er misschien alleen achter omdat een familielid ernstiger door het syndroom is getroffen.
Hoe weet je of je HaT hebt?
Als je een bloedtryptasespiegel hebt van meer dan 10 ng/ml, met name als een ander naast familielid ook een vergelijkbaar verhoogd niveau heeft, is de kans groter dat je erfelijke alfa-tryptasemie heeft.
Je moet bij een vermoeden van het erfelijke alfa-tryptasemiesyndroom gen, eerst een baseline-bloedtryptasetest laten uitvoeren door je arts, als je dat nog niet hebt gedaan. Het mag niet onmiddellijk na een ernstige allergische reactie worden gedaan, omdat dat om een andere reden kan leiden tot een verhoogde tryptase. Een serumspiegel hoger dan 10 ng/ml wijst op alfa-tryptasemie, terwijl een spiegel lager dan 8 ng/ml deze diagnose veel minder waarschijnlijk maakt. De duplicatie kan niet eenvoudig worden geïdentificeerd door middel van gebruikelijke genetische tests, waaronder microarrays of volledige exome-sequencing. Een commerciële test wordt aangeboden door ten minste één leverancier (Gene by Gene).
Er is echter een breed scala aan symptomen gemeld bij personen met het geassocieerde syndroom, waarvan er vele nogal gewoon kunnen zijn, dus het is moeilijk om te weten wie het heeft op basis van de symptomen alleen.
Verschillende kenmerken die kunnen worden gedeeld door degenen die erfelijk alfatryptasemiesyndroom hebben, zijn meerdere symptomen die een verscheidenheid aan systemen beïnvloeden, waaronder (maar niet beperkt tot) deze:
- Chronische huid blozen, jeuk of netelroos
- Allergie voor bijensteken
- Duizeligheid en/of moeite met het handhaven van een normale hartslag en bloeddruk
- Chronische hoofd-, rug- en gewrichtspijn
- Skeletafwijkingen
- Maagdarmstoornissen, waaronder brandend maagzuur, PDS en talloze voedsel- en medicijnreacties en -intoleranties
- Slaapstoornissen
Omdat sommige mensen die de extra alfa-tryptase-genkopieën dragen weinig of geen van deze symptomen vertonen, werken we eraan om vast te stellen hoe vaak ze voorkomen bij mensen met erfelijke alfa-tryptasemie. Wat nog belangrijker is, omdat de duplicatie zo vaak voorkomt in de algemene bevolking, onderzoeken we welk percentage van de patiënten uit de algemene bevolking die individuele symptomen hebben van allergisch voor GI tot skeletaal voor anderen, daadwerkelijk erfelijke alfa-tryptasemie hebben. Tot die tijd kunnen we er niet helemaal zeker van zijn welke symptomen – of ze nu wel of niet op de bovenstaande lijst staan - direct kunnen worden toegeschreven aan het hebben van erfelijke alfa-tryptasemie.
Is er een link tussen MCAS en HaT?
Omdat HaT nog volop onderzocht moet worden en de personen met MCAS ook nog niet duidelijk in beeld zijn gebracht is het op dit moment onduidelijk of iemand met MCAS eigenlijk HaT heeft. Wel kan men (in ieder geval in de Verenigde Staten) een tryptase onderzoek laten doen.
Als er dus zoals gesteld wordt, miljoenen mensen op de wereld zijn met deze genvariant, zou dit kunnen verklaren waarom sommige mensen een abnormaal hoge respons op medicijnen hebben die gericht zijn op mestcellen en op stoffen die vrijkomen door mestcellen.
Kun je voor HaT worden behandeld?
Totdat therapieën die direct verband houden met de genetische verandering worden ontdekt, worden de symptomen individueel behandeld. Omdat tryptase wordt gemaakt door mestcellen, en veel symptomen die worden waargenomen bij personen met het erfelijke alfa-tryptasemiesyndroom in verband zijn gebracht met het vrijkomen van van mestcellen afgeleide mediatoren zoals histamine, zijn verschillende van de klinische benaderingen die worden gebruikt om de resultaten van mestcelactivering te behandelen waaronder antihistaminica kunnen worden gebruikt en zijn vaak nuttig. Deze benaderingen moeten met uw arts worden besproken. Behandeling vereist meestal vallen en opstaan en veel geduld. Ook kan de behandeling slechts gedeeltelijk succesvol zijn, maar helaas zijn er nog geen gerandomiseerde klinische onderzoeken om definitieve behandelingen aan te tonen die werken voor het erfelijke alfa-tryptasemiesyndroom
Aangezien men nu denkt dat HaT meer bij mastocytose gezien wordt denk ik dat er op dit moment geen reden is om aan te nemen dat HaT een oorzaak is van het mestcelactivatie syndroom.
Onderstaande website van The Mast Cell Disease Society geeft een helder overzicht van onderzoeken en zienswijze betreft de uitkomsten van sommige onderzoeken.
https://www.niaid.nih.gov/research/hereditary-alpha-tryptasemia-faq
