Mestcel activatie en verhoogd histamine in de darmen ontstaan door een aangetast darmslijmvlies. In je darmen wonen een enorm aantal micro-organismen, de darmflora genoemd, bij histamine intolerantie is er een tekort aan darmbacteriën. Herstel je darmflora en verminder histamine klachten.

De darmflora helpt bij de afbraak van complexe koolhydraten, produceert vitaminen en is essentieel voor de opbouw van het darmslijmvlies.
In een gezonde darm is de darmwand bedekt met een dichte slijmlaag. De darmflora kan zich hierdoor niet naar de onderliggende weefsels kan verplaatsen. De wand is gemaakt van glycoproteïnen, dit zijn eiwitten die gekoppeld zijn aan één of meer suiker- eenheden (oligosachariden) en glycanen.  Om de glycoproteïnen op te bouwen heb je een gezonde darmflora nodig.

Lekke darm

Als je een tekort aan darmbacteriën hebt, kun je geen goed darmslijmvlies opbouwen. Zo kan de darmwand poreus worden waardoor er ontstekingen en infecties kunnen ontstaan.  Ik onderzoek al mijn cliënten met histamine klachten op hun darmgezondheid. Het valt mij op dat heel vaak een groot tekort aan bactobacillen, bifidobacterien en bacteroides bacteriën zie. Ook de akkermansia en f. prausnitzii zijn vaak tekort. Niet iedereen heeft een lekke darm, maar het komt wel veel voor. Om histamine goed af te kunnen breken, moet je dus zorgen dat de darmflora verbetert zodat het darmslijmvlies kan herstellen.
Bij de één is een probiotica en aangepaste voeding voldoende, bij de ander niet. De darmflora willen maar niet toenemen, waardoor het darmslijmvlies niet herstelt.

Enzymen en genen

Als dit het geval is, kan er sprake zijn van een genetisch probleem waarbij een enzym minder goed werkt, of zelfs niet werkt. Dit enzym heet 2FL produceert fucose, dit zijn suikereenheden die gekoppeld zijn aan glycanen. Glycanen  zijn een onderdeel van de glycoproteïnen. FUT 2 is het gen wat het enzym 2FL produceert.

Daarnaast is er het MUC2 gen, dit produceert gelvormende glycoproteïne wat uit meer dan 5100 aminozuren en suikers (oligosachariden) bestaat. De suikers zorgen voor de gelvorming.  

Goedwerkende Muc 2 en Fut 2 genen zijn belangrijk voor voldoende darmflora omdat zij zorgen voor een gezonde slijmlaag waarin de bacteriën kunnen vermeerderen.

Wat doet het darmslijmvlies?

In de dunne darm ligt het slijmvlies als een laag over de darmvlokken heen. Het slijmnetwerk is hier losjes zodat voedingsstoffen makkelijk opgenomen kunnen worden. Om te voorkomen dat opportunistische bacteriën uit deze omgeving ontsnappen, wordt het slijm in de dunne darm geladen met afweer moleculen. Zie het als een elektrische afrastering. De immunoglobuline A(sIgA) en Alfa-defensine A zorgen er daarnaast nog voor dat de pathogene bacteriën de darmwand niet kunnen passeren. 

Bij een ontlastingsonderzoek voor de darmgezondheid wordt dan ook altijd de sIgA gemeten. Als deze te laag is is de weerstand in de darm te laag en is de darmwand niet goed beschermd tegen pathogene stoffen. Als de sIgA te hoog is, zijn er infecties of ontstekingen. Ik zie in de darmonderzoek vaak een tekort aan de Bacteroïdes soorten. Deze bacteriën kunnen mucine glycanen als energiebron binden  en ze metaboliseren. Als de glycanen afgebroken worden komen er afvalstoffen (metabolieten) vrij die de F.Prausnitzii bacteriën voeden.

Een mutatie in het FUT 2 gen wordt geassocieerd met de ziekte van Crohn. FUT 2 heeft alleen invloed op de slijmvlies bacteriën en niet op de bacteriën in de ontlasting. 

Om het Muc2 gen en de dus de productie van slijmvlies te stimuleren zijn de Lactobacillus en Bacteroïdes bacteriën stammen belangrijk.

Suiker, koolhydraten en de darmflora

Het darmslijmvlies is opgebouwd is uit glycoproteïnen die voor het grootste deel uit suikers bestaan. Koolhydraten zijn de belangrijkste voedingsstoffen voor de darmflora.

Je zou dan denken dat voor een goed herstel de complexe koolhydraten gunstige voeding voor de darmflora zijn. 

Dat zijn ze ook, maar tegelijkertijd zijn er veel mensen die problemen hebben met het verteren van de deze complexe koolhydraten doordat ze al een tekort aan bacteriën hebben. 

Het is ook mogelijk om de glycanen uit de gastheer zelf te halen, voeding alleen is niet de bron. Het verschilt per persoon of iemand kan overschakelen van glycanen uit voeding naar glycanen uit het lichaam zelf. 

Om voldoende bacteroides en lactobacillen op te bouwen kun je plantaardig eten. Dit kan alleen als je geen darmklachten en voedselintoleranties hebt. Histamine intolerantie, gaat vaak gepaard gaat met andere intoleranties. Het is het beter bij histamine klachten de complexe koolhydraten uit granen en peulvruchten te laten staan. Eet liever meer gekookte groenten met makkelijke afbreekbare vezels en dierlijke proteïnen te eten. De bacteroides soorten voeden zich met verschillende polysachariden, ook uit vezelarme producten. 

Steeds meer mensen eten tegenwoordig plantaardig omdat dit beter zou zijn voor de darmen en de algehele gezondheid. Hieronder zie je een aantal van de stellingen die worden aangegeven om voor een plantaardig dieet te kiezen. Ik leg daarbij uit dat er nuances zijn en waarom dit niet perse het beste is.

Stelling 1: Plantaardig eten is beter voor de darm

De voorstanders van plantaardig eten zullen nu zeggen dat een plantaardig dieet zorgt voor een dikkere slijmlaag in de dunne darm. Dit klopt, de suikers in complexe koolhydraten zorgen voor een dikkere slijmlaag, dit is goed als je veel anti-nutriënten binnenkrijgt. Anti-nutriënten zoals fytinezuur en lectinen zitten alleen in plantaardige producten met complexe koolhydraten.  

Stelling 2: Als je meer vlees en gekookte groenten eet heb je een dunnere slijmlaag, dit zou je meer vatbaar maken voor pathogene bacteriën

Dat klopt ook. We hebben het hier dan over clostridium soorten die je vind in gedroogde en voorgekookte vlees en vissoorten en op rauw vlees en vis. Een clostridium infectie kun je oplopen in ziekenhuizen, verzorgingstehuizen en andere plaatsen waar men catering verzorgt en eten is voorbereid. Het beste is natuurlijk om zelf te koken en zelf de controle over je voedsel te hebben. De kans op een clostridium infectie is heel erg klein, zeker als je gezond en vers eet. De darmflora zal na herstel sterk genoeg zijn om clostridium niet de overhand te geven.

Je wilt dus een gezond niet te dun slijmvlies. Als je geen complexe koolhydraten eet,  versterk het dan door voldoende bifidobacterium longum en lactobacillus bacteriën in probioticavorm te nemen en eventueel daarbij ook akkermansia bacteriën probiotica.

Ondersteun je darmflora en herstel

Want wat het slijmvlies het meest aantast is een doorsnee westers dieet. De combinatie van suikers (witte enkelvoudige koolhydraten), verzadigd vet en weinig voedingsvezels (vooral die combinatie) zijn het meest ziekmakend. Je ziet dan een dunnere slijmvlieslaag en minder MUC2 activiteit. Dit activeert het RELMβ  gen waardoor het aantal lactobacillen verlaagt.

Door meer eiwitten te eten, je kunt zelfs een carnivoor dieet volgen, zullen de lactobacillen toenemen en bacteroides licht afnemen.  Vooral rundvlees zorgt voor een toename van lactobacillen. Ook sojabonen zijn een goede bron voor de lactobacillen, maar kunnen weer hormonale problemen veroorzaken als ze niet gefermenteerd zijn.

Stelling 3: Bij veel vleesconsumptie nemen sommige goede bacteriën af

Ja, maar dat is niet erg, want de bacteriën die afnemen zijn de bacteriën die je nodig hebt om koolhydraten te verteren. Als je deze niet eet, heb je de bacteriën ook niet nodig en dus verminderen ze in aantal. De bacteriën die verhogen, zijn de bacteriën die eiwitten afbreken. Dus logisch dat deze verhogen. Zou je weer terug gaan naar een plantaardig eetpatroon dan nemen de bacteriën die koolhydraten verteren vanzelf weer toe. De darmflora is een levend orgaan dat zich aanpast aan je voeding. Herstel van de darmflora is niet persé het terug brengen van alle bekende bacteriën.

De drie belangrijkste en grootste bacteriegroepen zijn bacteroïdes, lactobacillus en Bifidobacterium. Nu wordt gezegd dat bacteroïdes je meer vatbaar voor infecties en ontstekingen maakt en dat ze zelfs kanker veroorzaken. Dit moeten we even nuanceren.

Bacteroides, breken net als lactobacillen en bifidobacteriën pathogene microben af. (*) En zijn dus niet per definitie slecht. Het is de helft van je darmflora, dus erg belangrijk. Als je meer dierlijke producten eet, stijgen de  bacteroides, maar ook de lactobacillen, deze houden de bacteroides in evenwicht. De bacteroides zijn is grootste bacteriegroep in de darmen. 

Stelling 4: Zijn bacteroides ontstekingsbevorderend? 

Alleen de bacteroides fragilis, en er zijn 10 soorten bacteroides, waarvan alleen b.fragilis ontstekingen veroorzaakt. Deze bacterie woont in onze darmen, alleen als specifiek deze soort verhoogt, ontstaan er infecties en kan er darmkanker ontstaan. Een infectie met deze b.fragilis kan ontstaan als de bacterie in de bloedbaan of omliggend weefsel komt door een operatie, ziekte of trauma zoals wonden. Van alle bacteroides is b.fragilis slechts 1% pathogeen.

Bacteroides voeden zich met gefermenteerde suikerderivaten uit planten, deze stoffen bevinden zich in de dikke darm en zijn potentieel giftig. 

De Bacteroides Thetaiotaomicron zet deze suikers om naar fermentatieproducten die dan juist weer goed zijn voor de mens. Bacteroides kunnen zijketens van galzuren verwijderen waardoor galzuren teruggaan in de lever circulatie. 

Stelling 5: Lactobacillen kun je het beste uit gefermenteerde groenten halen

Nee, niet perse, je kunt lactobacillen ook laten toenemen zonder gefermenteerde groenten of yoghurt en zonder veel granen en peulvruchten. Ga meer bewegen; bijvoorbeeld wandelen en fietsen zorgt al voor een verhoging van lactobacillen. Maar wat vooral heel goed werkt is het consumeren van eiwitten. 

Om lactobacillen te verhogen adviseert men ook vaak meer planten te eten en meer gefermenteerde producten die de l.casei bevatten.

L.casei is een melkzuurbacterie afkomstig van caseïne, het eiwit in zuivel.  Je kunt het dus prima uit zuivel halen. Maar ook en dat is voor velen een verrassing, uit dierlijke eiwitbronnen. 

Voedingsbronnen voor herstel van de darmflora

In een onderzoek onder ratten zag men dat het aantal lactobacillen ook prima groeiden bij een dieet met veel vlees. (*) De ratten werden de ratten 14 dagen met eiwitten gevoed.

Het aantal bacteroides en fusobacterium en prevotella namen af. Wat begrijpelijk is, omdat deze bacterien van plantaardige suikers leven. De ratten kregen twee weken vlees, vis, zuivel  en soja te eten. Rundvlees zorgde voor de grootste toename van lactobacillen, gevolgd door soja, varkensvlees, vis en als laagste caseïne.

Het eten van rundvlees en andere eiwitten zorgen zo voor een hoger aantal lactobacillen.

De lactobacillen beschermen de darmwand tegen pathogenen en het verlaagt ontstekingen. Het hoge aantal lactobacillen in proteïnen in vlees kunnen de gastheer helpen. 

De ratten die hun eiwitten van rund, varkensvlees en vis kregen hadden meer firmicutes bacterien. De ratten die gevoerd werden met caseïne (zuivel) en soja eiwitten hadden meer bacteroidetes. De caseïne en soja groep had ook meer spirocheten. (De Borreliabacterie/ziekte van Lyme is een spyrocheet) De dieren kregen maar 14 dagen aangepaste voeding. Het is dus hierbij niet duidelijk wat de darmflora op de lange termijn doet.

Vis zorgde voor de grootste bacteroides toename, gevolgd door soja, caseïne, varkensvlees en als laagst rundvlees.

Stelling 6: Plantaardige voeding herstelt de darmflora doordat er meer gezonde korte keten vetzuren zijn

SCFA zijn korte keten vetzuren, deze zijn belangrijk voor de productie van butyraat (boterzuur) en acetaat (azijnzuur).  Er zijn minstens 81 verschillende glycoside hydrolase families in de darmbacteriën betrokken bij de zetmeel en sucrose metabolisme. Als je veel plantaardige voeding gebruikt, zul je dan ook voldoende butyraat en acetaat hebben. Butyraat is een van de belangrijkste energiebronnen voor de darmepitheelcellen. Als je een tekort aan butyraat hebt, kan de darmwand niet goed herstellen.

Door meer vlees te eten, daalt de SCFA doordat er minder vezels gefermenteerd worden. De bacteroides bacterien kunnen wel een serie multi-enzymen systemen gebruiken; de Sus-achtige systemen, om SCFA’s te produceren. Van de verschillende proteine bronnen is soja wel het proteine wat het meeste SCFA produceert. (maar ja..de werking van soja…hormonen, schildklier, lectinen, fytine..)

De compositie van aminozuren in verschillende eiwitbronnen in een dieet zorgen voor andere SCFA producten:

De darmbacteriën kunnen acetaat, butyraat, propionaat, isobutyraat en isovalerisch zuur produceren, dit zijn allemaal korte keten vetzuren die belangrijk zijn voor de darmgezondheid.

De SCFA’s kunnen door darmbacterien  geproduceerd worden van aminozuren:

• Acetaat geproduceerd van glycine, alanine, threonine, glutamaat, lysine en aspartaat
• Butyraat geproduceerdvan glutamaat en  lysine
• Propionaat geproduceerd van  alanine en threonine
• Isobutyraat en isovalerischzuur geproduceerd van valine and leucine [*]. 

De reden dat soja een zorgt voor een hoge SCFA productie is dat het nog niet geheel verteerd is als het in de dikke darm komt, de soja fermenteert dan in de darm met behulp van bacterien en zo worden er meer SCFA’s geproduceerd. Als er meer SCFA’s zijn zie je ook een hoger aantal Bacteroides en Prevotella, zij zijn de voornaamste producenten van propionaat en SCFA’s.  (*)

Is een dieet met meer eiwitten dan het beste?

Op zich maakt het niet uit waar een mens zijn eiwitten vandaan haalt. Je kunt gezond leven van zowel plantaardige als dierlijke voeding.

Als je echter voedselintoleranties hebt, is je darmflora vaak uit balans is. Hierdoor is dan het darmslijmvlies niet meer in tact. Een lekke darm, darmdysbiose of SIBO komen heel vaak voor. Herstel de darmflora door alle granen en peulvruchten weg te laten. De vraag is daarnaast: welke groenten vormen dan nog een probleem? 

Vers vlees, kip, verse witvis en eidooiers geven zo goed als geen problemen omdat het lichaam zelf ook van vlees en eiwitten gemaakt is. Wij zijn geen groenten en het lichaam verteert dierlijke producten veel makkelijker dan plantaardige. Als je je ontlasting bekijkt en er zitten onverteerde resten in, dan zijn dit nooit onverteerde eiwitten, wel onverteerde groenten. Het zijn vooral de complexe koolhydraten en groenten met veel vezels, en vooral rauwe groenten die een probleem vormen. 

Koolhydraat arm dieet voor herstel darmflora

Wil je de darmflora herstellen dan is naar mijn idee een AIP, Paleo, Ketogeen of zelfs in sommige gevallen een Carnivoor dieet de beste oplossing voor herstel. Een ketogeen dieet wordt ook voorgeschreven bij kanker. Het Terry Walsh dieet voor multiple sclerose is een variant op Paleo, het KeerDiabetes2Om programma is gebaseerd op koolhydraatarm eten. 

In alle programma’s waar de gezondheid hersteld moet worden en werkt men met het sterk verlagen van de koolhydraten. 
Natuurlijk zijn er mensen die met een vegan of raw dieet opknappen. Toch zie je dan dat men na een aantal jaar weer dierlijke producten gaat eten omdat ze moe zijn en gezondheidsklachten krijgen. (Ja, zelfs de Dalai Lama eet vlees(*)) Je moet echt sterk in je schoenen staan om dit soort diëten uitgebalanceerd te kunnen volgen. Ik zag laatst Joe Cross, de man van de sappen, hij kreeg zijn gezondheid en gewicht terug met sapkuren. Nu is hij nog steeds actief, maar is weer in gewicht aangekomen en hij ziet er niet zo gezond meer uit. (*). Een sapkuur kan enorm helpen om te ontgiften en van langdurige klachten af te komen, maar het is niet geschikt voor de lange termijn.

Er zijn al vele veganistische rawfood gezondheidsgoeroe’s van hun geloof afgevallen en teruggegaan naar een dieet met ook dierlijke producten. Je lichaam houdt van dierlijke eiwitten, ongeacht wat je hoofd ook zegt.

Ik adviseer in eerste instantie te luisteren naar wat je lichaam jou vertelt. Dit kan het tegenovergestelde zijn van wat de huidige norm is betreft gezonde voeding en een gezond milieu. Minder vlees eten zou beter zijn voor het milieu. Dat dit veel genuanceerder ligt dan men nu doet voorkomen, kun je in dit artikel lezen.

Disclaimer

Dit artikel is geschreven vanuit de visie van de schrijver. Het is bedoeld ter informatie en is geen medisch advies. Ga voor medisch advies naar uw (huis)arts. Lisa Goudzwaard is ervaringsdeskundige MCAS en wil mensen helpen hun lichaam en geest te begrijpen en hun zelfhelend vermogen, mentaal en lichamelijk te vergroten.