De bijnieren en aldosteron

Heb je een burnout of een burnout gehad, dan hebben je bijnieren een lange tijd overuren gemaakt en zijn op een gegeven moment oververmoeid geraakt. De langdurige stress, boosheid, frustratie en gehaastheid heeft dan plaats gemaakt voor zware vermoeidheid. Je lichaam heeft de stekker eruit getrokken. Basta! Tot hier en niet verder!

Dit komt doordat de bijnieren zo uitgeput zijn dat ze niet meer voldoende hormonen aan kunnen maken om je lichaam goed te laten functioneren. De bijnieren zijn twee kleine kliertjes bovenop de nieren en produceren hormonen aan. Deze hormonen zijn belangrijk voor de regulatie van stress en de vochthuishouding. En vooral de vochthuishouding is belangrijk om mestcellen niet te activeren waardoor er histamine vrijgelaten wordt.

Aldosteron is het hormoon wat de vochthuishouding reguleert. Is er te weinig vocht in de cellen dan komt er histamine vrij die de bloedvaten verwijd zodat er toch vocht naar en in de cellen kan komen. De belangrijkste functie van aldosteron is het reguleren van de kalium/natrium balans. Kalium is een mineraal wat in het vocht binnenin de cellen zit en natrium het mineraal wat in het vocht buiten de cellen zit. Als de cellen dreigen uit te drogen, waardoor ze af kunnen sterven, is histamine de redder in nood. Hulde aan histamine!

Het nadeel is dan wel dat er veel histamine in je lichaam kan ontstaan, zeker als je naast een burnout ook nog eens te weinig water drinkt.

De fysiologische uitleg over aldosteron

Is dit je te veel te technisch, sla dit dan gewoon over. (Ik ga graag tot het naadje als orthomoleculair voedingsdeskundige zodat je precies wat er gebeurt en wat je kunt doen om dit te herstellen.)

Dit hormoon wat in de bijnieren wordt geproduceerd is een mineralocorticosteroïde, afgeleid van pregnenolon en deze wordt van cholesterol gemaakt. (Ja, je hebt voldoende cholesterol nodig).  In het woord mineraalcorticosteroïde zie je al het woord mineraal.

Aldosteron reguleert de uitscheiding van zout (NaCl) via de nieren. Dus het bepaalt hoeveel zout er uitgescheiden moet worden.  Zout en water zijn onafscheidelijk, bij een zoutmolecuul zie je dan een groot aantal watermoleculen. Dit betekent dat als je veel zout uitscheidt je ook veel water uitscheidt.

Zout reguleert de bloeddruk, verlies je veel zout en water dan daalt daarmee ook het bloedvolume en de bloeddruk.  Het meeste natrium in het zout bevindt zich buiten de cellen, in de extracellulaire vloeistof : het wordt daar gehouden door de ‘Na/K pomp’ dit is een enzym die natrium uit de cel en houdt kalium in de cel pompt. Zo kunnen er via de celmembraan impulsen worden doorgegeven.

De hoeveelheid aldosteron zorgt zo voor meer of minder zout en vocht uitscheiding. Heb je een normale hoeveelheid aldosteron dan wordt er minder zout en vocht uitgescheiden, heb je te weinig aldosteron, dan wordt er teveel zout en vocht uitgescheiden en ruikt je urine waarschijnlijk naar een lekkere bouillon>zout!

Naast dat natrium in het vocht buiten de cellen zit, zit het ook voor een klein gedeelte ín de cellen. Als het aldosterongehalte laag zul je dan niet alleen vocht verliezen buiten de cellen, maar omdat natrium vocht aantrekt, ook het natrium wat ín de cel zit, uit de cel getrokken worden en kan de cel uitdrogen.

En dan zijn we er nog niet. Doordat natrium uit de cel getrokken wordt, raakt kalium in de stress ( de twee zijn graag bij elkaar) en gaat ook door de celmembraan naar buiten. Waardoor de elektrolytenbalans in de cel sterk verstoord is.

En dan komen we op het punt van histamine….

“Help, er is een tekort aan vocht en elektrolyten in de cellen……..”, riep Renine. (Ok, gewoon renine, het is geen meisje maar een enzym wat in de nieren geproduceerd wordt, maar je snap het idee).

Renine is onderdeel van het renine-angiotensine-systeem, wat een enzymcascade systeem is, het zorgt voor de afgifte van de nodig enzymen in een geval zoals deze. De renine wordt geactiveerd door mestcellen.

Renine merkt dus op dat er te weinig elektrolyten (en dus vocht) in de cellen is. hierdoor worden decapeptide, angiotensine I. Deze stoffen worden  via het angiotensine-conversie-enzym (ACE)omgezet in angiotensine II. Hierdoor wordt er extra aldosteron uitgescheiden en de bloedvaten vernauwen zodat het zout en water opnieuw kunnen worden opgenomen ter hoogte van de nieren en  het bloedvolume verhoogt. De bloeddruk stijgt.

Ok, histamine….de mestcellen worden dus geactiveerd zodra er te weinig vocht in de cellen is, hierdoor vormt renine angiotensine II.  En het logisch te bedenken dat zodra de mestcellen geactiveerd worden er ook histamine vrijkomt. Voila, daar zijn je klachten.

Als er teveel aldosteron is, gebeurt er dus het tegenovergestelde: je houdt zout en vocht vast. Hierdoor ontstaat er oedeem, infiltratie door cellulitis, gewichtstoename, premenstruele zwelling van de borsten e.a.

Hoog histamine en cortisol

Je weet nu dus dat een verminderde aldosteronproductie zorgt voor uitdroging, stress en dus histamine verhoging.  Deze histamine verhoging zorgt op zijn beurt weer voor veel stress, wat dan opgevangen moet worden met cortisol. Een ander heel belangrijke hormoon wat in de bijnieren geproduceerd wordt, mits de bijnieren goed werken, en dat deden ze waarschijnlijk al niet anders had je de verhoogde histamine niet gekregen. En zo zit je in een vicieuze cirkel.

• Histamine is een ontstekingsmolecuul.
• Cortisol, wat door de bijnieren aangemaakt en uitgescheiden wordt, is een ontstekingsremmende stof.

Deze twee stoffen moeten dus constant met elkaar het gevecht aan gaan. Iedere keer als de histamine onnodig stijgt, worden de bijnieren belast  ze omdat steeds maar weer cortisol aan moeten maken.

Het kan ook zijn dat de bijnieren nog niet uitgeput waren maar dat er andere redenen zijn dat het histamine gehalte in je lichaam hoog oploopt. Darmklachten zijn een van de meest voorkomende oorzaken, maar er kan ook een genetisch verminderde productie van histamine afbrekende enzymen zijn.

Wat de oorzaak ook is, histamine kan de bijnieren erg uitputten. Op een gegeven moment zijn de bijnieren moe van al het produceren en spreek je van bijnier-uitputting. Er wordt dan te weinig cortisol aangemaakt en je bent moe, heel moe, je weet niet meer wat te doen. Een burnout en celuitdroging staan om de hoek….

Als je lichaam in een staat van ontsteking is met allerlei vage klachten maar je kunt je vinger er niet op leggen, zul je in eerste instantie niet doorhebben dat je vermoeidheid door histamine komt. Door ontstekingen hebben veel mensen pijn die zich uit kan breiden over heel het lichaam, vooral in de spieren en gewrichten.

Fybromyalgie is hier een goed voorbeeld van. De pijn komt en gaat en er lijkt geen patroon in te zitten. Na een bloedtest krijg je de mededeling dat je bloed normaal is en dat er geen aantoonbare tekenen zijn voor een auto-immuunziekte. Pijnmedicatie wordt ook zelden voorgeschreven, “want je klachten zijn niet zo ernstig..”.

Je kunt onder in je rug en in de nierstreek pijn hebben, maar onderzoek wijst niets uit. Testen op blaasontsteking geeft ook een negatief resultaat. Hartfilmpjes, niets aan de hand hoor. CTscan van de onderbuik: niks aan de hand.

Als je bijnieren overbelast zijn kun je een doffe pijn of een gevoel van warmte voelen in het streek bij de bijnieren, en de pijn/hitte wordt erger bij stress, oververmoeidheid, of als je bepaald voedsel eet. Er is geen specifiek punt wat gevoelig is als je er op drukt. Heb je deze klachten dan wordt je waarschijnlijk verteld dat het allemaal psychosomatisch is. (ik hoor dat helaas nogal vaak in mijn praktijk..)

Heb je een bijnieruitputting dan is de kans groot dat je door het verhoogde histamine voedselintoleranties hebt of hooikoorts. Heb je een lichte bijnieruitputting dan kunnen je klachten met de tijd steeds sterker worden, de bijnieren zullen dan minder hormonen produceren omdat ze geen seintje van buitenaf krijgen dat dit nodig is. De communicatie is verstoord. Er is dan o.a. te weinig cortisol om de ontstekingen die histamine veroorzaakt tegen te werken waardoor de situatie steeds verergerd.

Er is nu dus een tekort aan aldosteron en aan cortisol. Hierdoor worden er abnormale hoeveelheden mineralen, vooral natrium, uitgescheiden. Hierdoor krijg je een lage bloeddruk en laag bloedvolume. Waarschijnlijk heb je ook veel trek in zoute snacks, chips en gezouten nootjes.

Aangezien deze niet zo goed voor je gezondheid zijn, maar je wel zout nodig hebt, kun je beter groenten eten die rijk zijn aan natrium:

Kelp, groene en zwarte olijven, dulce (zeewier=), rode pepers, spinazie, snijbiet, bleekselderij, courgette.

Je kunt beter kaliumrijke fruitsoorten vermijden omdat deze de natriumuitscheiding bevorderen door de combinatie met suikers. Suiker droogt cellen ook uit. Gebruik geen tropisch fruit: o.a.:banaan, sinaasappel, mango, ananas en gedroogd fruit.
p.s. Als je een histamine reactie hebt op deze fruitsoorten weet je dus dat je te weinig vocht en natrium in je cellen hebt. Je zou dan na het eten van deze producten extra tafelzout in kunnen nemen.

Een handig hulpmiddel om het kalium /natrium gehalte in balans te houden is de app cronometer.com.  Als je aldosteron laag is, wat je ook merkt aan een lage bloeddruk en histamineklachten verhoog je de natrium en kalium balans naar beide 1000mg per dag.

Aldosteron wordt in het ziekenhuis gemeten met een Zoutbelastingstest. Dit onderzoek wordt alleen gedaan bij vermoeden van teveel aldosteron. Wil je een tekort laten onderzoeken dan zou je een  DHEA-S en/of cortisol onderzoek kunnen laten doen, dan weet je hoe je bijnieren functioneren.

Heb jij een burnout gehad of ervaar je nu veel stress?

Zorg dan goed voor je bijnieren, drink voldoende en zorg voor voldoende natrium inname.

Wil je de histamine in je lichaam verlagen en de reacties verminderen dan zijn zes dingen van belang:

1. Vermijd histamine rijke voeding en histamine vrijmakende voeding.
2. Onstekingsremmende voeding nuttigen: verbeter de verhouding omega-3 en omega-6 vetzuren
3. De bijnieren tot rust (letterlijk rust!) brengen zodat cortisol weer aangemaakt kan worden
4. De darmen helen zodat er voldoende diamine oxidase aangemaakt kan worden wat histamine afbreekt
5. De leverfunctie verbeteren zodat ook deze histamine voldoende af kan breken.
6. Mineralen en vitaminen aanvullen zodat enzymen aangemaakt kunnen worden en geactiveerd kunnen worden.

Wil je weten of ik je kan helpen? Bel dan tussen 10:00 en 12:00 uur voor een gratis kennismakingsgesprek van maximaal 15 minuten: 0613426644 of mail naar info@histamine-intolerantie.nl

Vond je dit artikel nuttig? Deel het dan gerust.

Bronnen:

• Boek: Intracellular Messengers, C.M. Taylor
• Mast cells: A unique source of renin
• Histamine 3 Receptor Activation Reduces the Expression of Neuronal Angiotensin II Type 1 Receptors in the Heart